Stara Brama Lwowska w Zamościu i jej okolice… po nowemu. „To piękny, wręcz oszałamiający zakątek miasta”

Zwracają na to uwagę mieszkańcy miasta i turyści. - Kiedyś aż przykro było patrzeć na płaskorzeźby, herby czy napisy zamieszczone na tym zabytku. Często na głowach przedstawionych postaci siedziały gołębie. I dosłownie wszystko zanieczyszczały. Przez lata zrobiło to wiele szkód – ocenia jeden z mieszkańców Zamościa, którego spotkaliśmy obok bramy. - Teraz te unikatowe elementy zostały zabezpieczone drobną siateczką, której z daleka prawie nie widać. I pięknie je odnowiono. To bardzo ważne. Całość wygląda zresztą obecnie znacznie lepiej.

- Jednak pewne, bardzo ważne ślady pozostawiono. Chodzi o wgłębienia w murach, które jak się można domyśleć, są śladami po kulach i dawnych oblężeniach. Dobrze, że tak się stało, bo przez to ten forteczny zabytek ma charakter, charakterystyczny pazur – dodaje inny mężczyzna. - Co jest do poprawienia? Kłopotem jest jeden z rzygaczy. Przejdźmy na drugą stronę bramy, to go zobaczymy… Woda się z niego leje się po deszczach i brudzi, zanieczyszcza ścianę, także w odnowionych miejscach. To wygląda źle. Mam nadzieję, że ten rzygacz zostanie jakoś… no, przekierowany...

Ogólnie efekt remontu jest jednak znakomity. Nie chodzi tylko o ten unikatowy zabytek. Gdy się stoi przed bramą widać także m.in. odnowioną niedawno, monumentalną fasadę zamojskiego kościoła franciszkańskiego. Nie tylko to jest ważne. Bo przebudowane – jak mówią mieszkańcy „ucywilizowane” rondo znajdujące się niemal pomiędzy tymi zabytkami. Ono także wygląda efektownie, schludnie.

- To piękny, wręcz oszałamiający zakątek miasta. W tle widać też inne zabytki i kamienice – podkreślają nasi rozmówcy. - Brama jest tutaj prawdziwą perłą.

Nie obyło się to bez wysiłku. Pieniądze na pierwszy etap zaplanowanych w Starej Bramie Lwowskiej robót udało się zamojskim urzędnikom pozyskać w 2022 roku. Inwestycja pochłonęła wówczas 394 tys. zł, z czego 190 tys. zł stanowiło ministerialne dofinansowanie (w ramach konkursu „Ochrona zabytków 2022”). Wykonano wówczas prace konserwatorskie i restauratorskie. To – jak to określono - spięcia sklepienia oraz popękanych ścian z nierdzewnych drutów, odnowienie tyłu attyki oraz m.in. znacznej części elewacji. Ponadto wyremontowano kamienne nakrywy budowli.

To był początek. W 2023 roku udało się z ministerstwa pozyskać kolejne wsparcie w wysokości 250 tys. zł.

Dzięki tym wszystkim pracom zabytek ma być m.in. chroniony przed zawilgoceniem. W planach była także izolacja pionowa i pozioma: wzdłuż ceglanej ściany południowej (wewnątrz obiektu).

Zaplanowano również prace konserwatorskie w najcenniejszym fragmencie zabytku. Chodzi o kamienną elewacje po stronie wschodniej. Zbudowano ją z dużych, prostokątnych bloków kamiennych. Efekty tych robót już widać. To tam można oglądać m.in. odnowione elementy starych sztukaterii.